Atatürk’ün son 19 Mayıs’ı: Bir liderin veda töreni

19 Mayıs, Mustafa Kemal Atatürk için her zaman özel bir tarih olmuştur. Bağımsızlık mücadelesinin başladığı 19 Mayıs 1919’u doğum günü olarak kabul eden Atatürk, bu tarihte Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıkarak Türk milletinin özgürlük mücadelesini başlatmıştı. İşte bu özel günün anısına 1938’de son kez gençlerle buluştu.

SAMSUN’DAN ANADOLU’YA YAYILAN BAĞIMSIZLIK ATEŞİ

19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal Atatürk, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini başlattı. Samsun’da yakılan bağımsızlık ateşi tüm Anadolu’ya yayıldı ve yaklaşık 3,5 yıl süren Kurtuluş Savaşı, 9 Eylül 1922’de zaferle sonuçlandı. Atatürk, gençlik ve spora büyük önem vererek, 19 Mayıs’ın bu iki olguyu bir araya getiren bir bayram olarak kutlanmasını sağladı.

SON 19 MAYIS KUTLAMASI: 1938

1938 yılı, Atatürk’ün son kez 19 Mayıs kutlamalarına katıldığı yıl olarak tarihe geçti. Bu özel gün, ilk kez Gençlik ve Spor Bayramı adıyla kutlandı. Sağlık durumu gittikçe kötüleşen Atatürk, Ankara’da gençleri selamladı ve gösterileri izledi. Kutlamalar tamamlanmadan törenden ayrılarak son yurt gezisi için yola çıktı. İlk durağı Mersin olan bu gezide, Atatürk “kişisel meselem” dediği Hatay konusunda önemli adımlar atmayı planlıyordu.

ANADOLU AJANSI’NIN ARŞİVİNDEN ÖZEL ANLAR

Atatürk’ün 19 Mayıs 1938’de çekilen ve ikonik hale gelen fotoğrafı, Anadolu Ajansı’nın arşivinde yer alıyor. Ajansın o gün geçtiği haberde, Atatürk’ün kutlamalara katıldığı anlar detaylı şekilde anlatılıyor:

“Mektep kızlarımızın idman hareketleri başlamıştır. Bu hareketlerin devamı esnasında bütün stadı saran alkış tufanı içinde Büyük Şef Atatürk, şeref tribününe girmişlerdir. Atatürk burada hazır bulunmakta olan zevata ayrı ayrı iltifatta bulunmuşlar ve Yugoslav Harbiye ve Bahriye Nazırı General Mariç ile de görüşmüşlerdir. Gençlerimizin büyük günlerini canlandıran idman tezahüratının bundan sonraki kısımları Büyük Şef’in huzurunda geçmiştir. Atatürk merasimin sonlarına doğru stattan ayrılırken gelişlerinde olduğu gibi büyük bağlılık tezahüratıyla uğurlanmıştır.”

BÜYÜK KATILIM: 50 BİNDEN FAZLA İNSAN KUTLAMALARDA

Ankara’da gerçekleşen kutlamalar, gençlerden yaşlılara geniş bir katılımla gerçekleşti. Stadyumdan taşan coşku, Ankara’nın ana caddelerine de yayıldı. Anadolu Ajansı’nın o gün geçtiği haberde, kutlamaların görkemi ve halkın coşkusu şöyle aktarılıyor:

“Bütün şehir daha dünden beri baştan başa bayraklarla, bütün caddeler dövizlerle süslenmiş bulunuyordu. Bu sabah saat yedide Atatürk’ün bundan 19 sene evvel 19 Mayıs günü, Samsun’da karaya çıktıkları saatte atılan 21 pare top ile ve yine bu dakikada bütün fabrikaların düdüklerini çalmak suretiyle tesidine başlanmış olan gün fevkalade bir dekor içinde devam edip gitmiştir. Günün en büyük tezahürü Ankara orta ve yüksekokulları ile spor kurumlarının statta yaptıkları spor gösterileri olmuştur. Statta yapılacak bu gösterilerde hazır bulunabilmek için halk daha sabahın erken saatlerinden itibaren stada giden yollara dökülmüş bulunuyordu. Zafer Abidesi önündeki bu tezahürden sonra yürüyüşe devam eden alay, stadyuma geldiği zaman bütün stat, sayısı elli binden fazla tahmin edilen kalabalık bir halk ile dolmuş bulunuyordu.”

ATATÜRK’ÜN SON SELAMI

Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1938’de gençleri son kez selamlayarak, bağımsızlık ve özgürlük mücadelemizin başlangıcını onurlandırdı. Bu özel gün, Türk milletinin hafızasında her zaman taze kalacak ve Atatürk’ün gençlere verdiği önemi bir kez daha hatırlatacaktır.