İliç'te ÇED raporu iptal edildi: 9 işçiyi geri getirir mi?

Maden sahasının genişletilme projesine karşı olan yöre sakini Sedat Cezayirlioğlu ile avukat İsmail Hakkı Atal 2021 yılında karara yönelik iptal davası açmıştı. 'Çevre Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu' raporu veren Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına açılan dava 2022 yılında Erzincan İdare Mahkemesi tarafından reddedildi.

Avukat İsmail Hakkı Atal’ın kararı temyize taşıması üzerine Danıştay 6. Dairesi, yerel mahkemenin bilirkişi heyeti oluşturmasını talep ederek iptal kararını bozdu. Dava devam ederken 13 Şubat'ta maden sahasında büyük bir facia yaşandı ve 9 işçi hayatını kaybetti.

Mahkemenin görevlendirdiği bilirkişi heyeti hem kaza öncesinde hem kaza sonrasında toprak, su ve havadaki değişimleri inceledi. Erzincan İdare Mahkemesi, bilirkişi raporlarını da dikkate alarak ÇED olumlu raporunu iptal etti. Mahkeme kararında, davaya konu ÇED raporunda altın madeninin depremsellik, erozyon, heyelan ve sel açısından yeterince değerlendirilmediği ve şubat ayında yaşanan toprak kaymasının öngörülemediği vurgulandı.

RİSKLER GÖZARDI EDİLDİ

Mahkeme kararında, “Atık depolama tesisinde biriktirilen atıklardaki çok küçük tane boyundaki taneciklerin rüzgar erozyonuyla taşınmasıyla ortaya çıkabilecek hava kirliliği riski bakımından Nihai ÇED Raporunda bilimsel ve teknik herhangi bir çevresel etki değerlendirmesi yapılmadığı” vurgulandı. Ayrıca, “Projenin yer aldığı bölgede deprem üretme potansiyeline sahip aktif fay hatlarının bulunduğu, İliç’in hemen batısında yer alan Divriği fayının nihai ÇED raporunda dikkate alınmadığı, proje sahasının yeraltı jeolojik yapısındaki düşük hız zonunun dikkate alınmadığı; olası bir deprem, heyelan vb. afet esnasında projeye ait mühendislik yapılarının zarar görebileceği” dile getirildi.

ŞİRKET LİÇ KAYMASINI ÖNEMSİZ BULMUŞ

Kararda toprak kayması sonrası yapılan toprak analizlerine göre, toplam siyanür değerinin dikkat çekici olduğu ve çevresel açıdan risk teşkil edeceğinin öngörüldüğü de belirtildi. ÇED raporunda, "yığın liç sahasında dinamik yük altında sahada yerel kaymalar olması muhtemel olsa da yapının bütünlüğünü bozacak bir duraysızlık söz konusu olmayacaktır" denildiğini vurgulayan mahkeme, “Ancak bu tespitin aksine 13.02.2024 tarihinde yığın liç sahasında 428.68498 metrekarelik bir alanın kaydığı ve dokuz işçinin toprak kayması nedeniyle hayatlarını kaybettiği, bu olayın Nihai ÇED Raporunda böyle bir riskin öngörülemediğini ve gerekli tedbirlerin alınamadığını gösterdiğine” dikkat çekildi.

Anagold Madencilik tarafından işletilen altın madeninde 13 Şubat'ta toprak kayması meydana geldi. Siyanürlü liç yığını altında kalan 9 işçinin cenazesine nisan, mayıs ve haziran aylarında ulaşılabildi. Asli kusurlu oldukları kanaatine varılan iş sağlığı güvenliği müdürü S.Ç, operasyon şefi F.Y, proje koordinatörü Ö.A. ve delme patlatma mühendisi M.K; şirketin Kanadalı yöneticisi I.R.G’nin de aralarında bulunduğu 8 kişi ve şirketin sürdürülebilir yatırım projeleri müdürü yabancı uyruklu S.S. tutuklandı. 

Anagold Madencilik geçtiğimiz günlerde, faciadan sonra oluşan maliyetleri gerekçe göstererek toplu işten çıkarmaya gitmişti.