Van'daki Selçuklu Mezarlığı'nda eşsiz motifler ortay çıktı

Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, Gevaş ilçesindeki Selçuklu Mezarlığı'nın, Bitlis'in Ahlat ilçesindeki mezarlıktan sonra Türkiye'nin ikinci büyük Türk-İslam kabristanı olduğunu belirtti. Şevli, mezarlıkta gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda, kırılan ve liken tutan süslemeli mezar taşlarının restore edildiğini ifade etti. Uzman ekibin toprak altındaki sanduka ve şahideleri çıkararak liken temizliklerini titizlikle yaptığına dikkat çeken Şevli, "Taşlar üzerinde yapılan titiz çalışmalar sonucu süslemeler gün yüzüne çıkarılıyor" dedi.

Son çıkan mezar taşlarının üzerindeki motiflerin yeni olduğunu vurgulayan Şevli, "Çocuk mezarının üzerindeki sandukada ilk defa gördüğümüz ok ve yay motifi var. Selçuklu Mezarlığı'ndaki bu tür yenilikleri bir an önce tamamlayıp gelecek nesillere aktarmak istiyoruz. Ayrıca, Akdamar Adası'ndaki 700 yıl önce yaptırılan Halime Hatun Kümbeti gibi önemli yapılar da bu bölgede bulunuyor. Mezarlık, açık hava müzesi gibi bir yer haline geldi. Çalışmalarımızın ardından Avrupa ülkelerinden, özellikle Almanya ve Macaristan'dan turistler gelmeye başladı, bu da çalışmalarımızın önemini gösteriyor" diye konuştu.

Doç. Dr. Ercan Çalış, bu yılki kazılarda bir metrelik toprak altından 6 sanduka ve bir şahideyi gün yüzüne çıkardıklarını belirtti. Kayıt altına alınmamış mezar taşlarını bulmanın kendilerini heyecanlandırdığını ifade eden Çalış, "Beklentimizin çok üstünde bulgular elde ediyoruz. Toprak altında yaklaşık 700 yıldır kalan taşların yapısında herhangi bir değişiklik ve tahribat olmadığını gördük. Taşlar üzerindeki süslemeler ve yazıtlar dönemin sanatını, kültürünü ve yaşam biçimini yansıtıyor" dedi.

Çalış, mezar taşlarındaki motiflerin şaşırtıcı olduğunu ve bazı örneklerin daha önce görülmemiş olduğunu belirtti. "Örneğin, son tespit ettiğimiz bir mezar taşında çevgan motifi ile karşılaştık. Ayrıca, şahidelerin ana bezemesinde karanlığı aydınlığa dönüştürme anlamına gelen kandil motifi ve salbekli şemse motifi yoğun bir şekilde kullanılmış. Bu motiflerin kabristanda kendine has bir şekilde işlenmesi ilk defa rastladığımız bir durum" diye ekledi.

Bu yıl ilk kez kullanılan tazyikli yıkama makinesi sayesinde taşların üzerindeki likenlerin çok daha hızlı ve etkili bir şekilde temizlendiğini belirten Çalış, "Makine sayesinde liken temizleme süresi bir hafta yerine yarım saate düştü. Bu, hem taşların özgün yapısının korunmasına hem de çalışmaların hızlanmasına katkı sağladı. Kültürel mirasımızı tahribata uğratmadan gelecek nesillere aktarmaya çalışıyoruz" şeklinde konuştu.