İngiltere’de verem alarmı: Neden yeniden yükselişte?

İngiltere'de tüberküloz (verem) vakaları endişe verici şekilde artış gösteriyor. 2023 yılında hem göçmenler hem de İngiltere doğumlular arasında kayda geçen yüzde 13’lük yükseliş, hastalığın sessiz ama etkili geri dönüşüne işaret ediyor.

Leeds'te etkinlik yöneticiliği yapan Anja Madhvani'nin hikayesi bu artışın insani yönünü gözler önüne seriyor. 2018 yılında İngiltere'den Fas'a, çöl koşusuna katılmak için seyahat ettiğinde zaten hasta olduğunu fark etmemişti. Yarış boyunca yetersiz beslenme, gece çıkan ateşler ve kanlı öksürüklerle mücadele etti. Hatta bir noktada, “Pişmiş topraktan oluşan geniş alanda tek başımaydım. Ve içimde ölüyormuşum gibi fiziksel bir his vardı,” diyerek yaşadığı ağır süreci anlatıyor.

Yarış sonrası İngiltere’ye döndüğünde ise doktorlar önce grip, sonra göğüs enfeksiyonu teşhisi koydu. Ancak balgam testleri ve röntgenler, onun da veremli milyonlar arasında olduğunu ortaya çıkardı.

TEDAVİ UZUN VE AĞIR BİR SÜREÇ

Hastalığı yenmesi kolay olmadı. 11 günlük izolasyon, uzun süreli ilaç tedavisi ve ardından gelen toparlanma süreci toplamda yaklaşık iki yılını aldı. “Bir süredir içimde bu ölümcül şeyle dolaşıyordum ve hiçbir fikrim yoktu... Bunlardan bazıları hala biraz varlığını sürdürüyor,” diyen Madhvani, hastalığın fiziksel olduğu kadar psikolojik etkilerini de taşıyor.

Verem, halk arasında hâlâ 19. yüzyıla ait bir hastalık gibi görülse de, 2023 yılında dünya genelinde tahmini 1,25 milyon insanın ölümüne yol açtı. Özellikle Güneydoğu Asya, Afrika ve Batı Pasifik bölgelerinde yaygın olan hastalık, yoksullukla doğrudan ilişkili olması nedeniyle "sosyal bir hastalık" olarak adlandırılıyor.

Uzmanlara göre veremin bu denli yayılması sadece enfeksiyon riskiyle değil, sosyal eşitsizliklerin bir sonucu olarak da görülmeli. Liverpool Tropikal Tıp Okulu’ndan bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Tom Wingfield, “Verem, yoksulluğun arketipik hastalığı olduğu için... gerçekten diğer koşullar için bir habercidir” diyerek, veremin diğer sosyal sorunlara işaret eden bir "erken uyarı" olduğunu belirtiyor.

COVID-19 ETKİSİ: TEDAVİYE ERİŞİM AZALDI

İngiltere'de verem vakaları 2022’ye göre yüzde 13 artarak 5.480'e ulaştı. Bu artış, 1971’den bu yana kaydedilen en yüksek yıllık sıçrama oldu. Salgın döneminde sekteye uğrayan sağlık sistemleri nedeniyle teşhis ve tedavide yaşanan gecikmeler, bu artışın en büyük nedeni olarak görülüyor.

Özellikle Doğu Londra’daki bir klinik, artan ihtiyaçlara cevap verebilmek için 4,63 milyon sterlinlik bir verem merkezi kuruyor. Sadece geçen yıl 294 hastayı tedavi eden bu merkez, Batı Avrupa’nın en yoğun verem vakalarına sahip bölgelerinden biri konumunda.

TEK AŞI YETMEZKEN HASTALIK YAYILIYOR

Verem bakterisi, yıllarca akciğerlerde sessiz kalabilir. Bağışıklık sistemi zayıfladığında ise omurga ya da beyin gibi kritik bölgelere saldırabilir. Şu anda yalnızca küçük çocuklara yönelik bir aşı bulunuyor. Ancak bu aşı yetişkinlerde yeterli koruma sağlamıyor.

Verem vakalarının büyük çoğunluğu, ülkeye girişten yıllar önce enfekte olmuş bireyler arasında görülüyor. Buna karşın, son iki yıldır İngiltere’de doğmuş bireyler arasında da vakalar artıyor. İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda da bu artıştan nasibini almış durumda.