Uzmanlar, İstanbul için büyük tehlikeyi bildirdi: Her üç binadan biri riskli!

Türkiye, yıkıcı depremlerle sık sık yüzleşirken, kentsel dönüşüm ve afet hazırlıklarının hala yetersiz olduğu ifade ediliyor. 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli depremler, ülkenin depreme hazır olmadığını bir kez daha gösterdi. Depremin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen birçok bina hala tamamlanmazken, bazı projeler ise hiç başlamadı.

Uzmanlar, beklenen büyük Marmara Depremi’nin İstanbul’u ciddi şekilde etkileyebileceğine dikkat çekerek, nüfusun yüzde 70’inden fazlasının yüksek riskli bölgelerde yaşadığını hatırlatıyor.

DEPREM HAFTASI’NDA KRİTİK UYARILAR

1-7 Mart Deprem Haftası kapsamında, Türkiye'nin mevcut yapı stokunun durumu ve kentsel dönüşüm projeleri bir kez daha tartışmaya açıldı. Ancak uzmanlar, hükümetin bu konuda yeterli adımlar atmaktan kaçındığını ve sorumluluktan uzak durduğunu belirtiyor. Özellikle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın daha hızlı harekete geçmesi ve afet öncesi önlemleri artırması gerektiği ifade ediliyor.

DENETİMLER VE RİSK ANALİZLERİ ŞART

Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye’nin son yüzyılda büyük yıkımlara neden olan depremler yaşadığını ancak hala yeterli hazırlığın yapılmadığını söylüyor. “1939 Erzincan Depremi'nden 1999 Kocaeli ve Düzce depremlerine, 2011 Van Depremi’nden 2020 Elazığ ve İzmir depremlerine kadar ülke birçok felaket yaşadı. Ancak 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri, deprem hazırlıklarının yetersizliğini en net biçimde ortaya koydu. Son 25 yılda bazı ilerlemeler kaydedilse de Türkiye hâlâ depreme hazır bir ülke konumuna ulaşabilmiş değil" diye konuştu.

Marmara Bölgesi’nde uzun süredir büyük bir deprem beklendiğini hatırlatan Sözbilir, "Kumburgaz fayında bazı hareketlenmeler var. Eğer bu süreç detaylı incelenirse, beklenen büyük Marmara Depremi yerine, daha küçük ölçekte bir deprem de yaşanabilir. Ancak bu ihtimalin kesinleşmesi için daha fazla araştırma gerekiyor" ifadelerini kullandı.

SANTORİNİ ADASI’NDAKİ SARSINTILAR ENDİŞE YARATIYOR

Ege Denizi’nde özellikle Santorini Adası çevresinde meydana gelen sarsıntıların büyük bir paniğe neden olduğunu belirten Sözbilir, bu süreçle ilgili üç farklı senaryonun mümkün olduğunu söylüyor:

1. Depremler tamamen durabilir.
2. Büyük bir deprem ve ardından tsunami ile volkanik patlama yaşanabilir.
3. Volkanik patlama sonrası tsunami meydana gelebilir.

Türkiye’nin Santorini’ye uzaklığı nedeniyle alınacak önlemlerle bu doğal olaylardan en az seviyede etkilenebileceği belirtiliyor. AFAD’ın uyarılarının dikkate alınması gerektiği vurgulanırken, vatandaşların paniğe kapılmadan yetkililerin yönlendirmelerine uyması gerektiği ifade ediliyor.

485 DİRİ FAY HATTI: EN YÜKSEK RİSK ALTINDAKİ ŞEHİRLER

BirGün'den İlayda Kaya'nın haberine göre, Türkiye’de resmi olarak tespit edilmiş 485 diri fay hattı bulunuyor. Bu fay hatlarının geçtiği veya yakınından geçtiği şehirler arasında şunlar yer alıyor:

BATI ANADOLU: Balıkesir, Afyon, Manisa, Denizli, İzmir, Aydın, Muğla

MARMARA BÖLGESİ: Çanakkale, Tekirdağ, Bandırma, İstanbul, Bursa, Bolu

DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU: Kayseri, Malatya, Kahramanmaraş, Adıyaman, Bingöl, Tunceli, Adana, Gaziantep, Hatay, Erzurum, Hakkari

BİNALAR GÜÇLENDİRİLMELİ, RİSK AZALTILMALI

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Nusret Suna, binaların güvenli hale getirilmesi gerektiğini vurguluyor. Türkiye’de yaklaşık 1 milyon 250 bin bina bulunurken, büyük bir kısmının güvensiz olduğu belirtiliyor. 2018’de dönemin Çevre Bakanı, yapı stokunun yüzde 60’ının kaçak ve iskânsız olduğunu açıklamıştı.

Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde 7 ve üzeri büyüklükteki bir depremde 500 bin binanın ağır ve orta hasar alabileceği belirtilirken, şu ana kadar bu riskleri minimize edecek etkili bir çalışma yapılmadığı ifade ediliyor.

Uzmanlar, kentlerdeki altyapı eksikliklerine dikkat çekerek, deprem toplanma alanlarının büyük ölçüde imara açıldığını vurguluyor. Bingöl ve çevresindeki illerde çadırkent alanlarının belirlenmiş olmasına rağmen yeterli hazırlıkların yapılmadığına işaret ediliyor.

MARMARA DEPREMİ İÇİN ACİL ÖNLEMLER ALINMALI

Beklenen büyük Marmara Depremi’nin en fazla İstanbul’u etkileyeceği öngörülüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin raporuna göre, 7 ve üzeri büyüklükteki bir depremde yaklaşık 200 bin bina yıkılabilir. Kentte toplam 1,5 milyon konutun risk altında olduğu, 600 bin binanın ise acilen yıkılması gerektiği ifade ediliyor.

RANT POLİTİKALARI DEPREM RİSKİNİ ARTIRIYOR

Uzmanlar, hükümetin deprem riskini azaltacak adımlar yerine rant odaklı projelere öncelik verdiğini öne sürüyor. 6 Şubat depremlerinin ardından 650 bin konutun 1 yıl içinde tamamlanacağı açıklanmasına rağmen yalnızca 201 bin konutun teslim edildiği belirtiliyor. Ayrıca, inşaat ihalelerinin hükümete yakın müteahhitlere verildiği ve yeni projelerin rant amacı taşıdığı iddia ediliyor.