İtfaiyenin yetkisi alındı, vatandaş ezildi: Bolu’daki yangın faciası uyarıları haklı çıkardı

Bolu Kartalkaya’da Grand Kartal Otel’de yaşanan yangın faciasında 74 vatandaşın hayatını kaybetmesinin ardından yangın güvenliği ve denetim yetkisi tartışmaları yeniden alevlendi. İtfaiyenin denetim yetkisinin 2012 yılında yapılan bir düzenlemeyle kaldırıldığı ortaya çıkarken, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Makine Fakültesi’nden Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç’ın yıllar önce bu düzenlemeye yönelik yaptığı eleştiriler, bugün yeniden gündemde.

YANGIN GÜVENLİĞİNDE YETKİ TARTIŞMALARI

Yangın faciası sonrası gözler, 2012 yılında değiştirilen “Turizm Yatırım İşletme ve Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Yönetmelik”e çevrildi. Söz konusu düzenleme, yangın güvenliği denetimlerini itfaiyelerden alarak ilçe belediyelerine devretti. Bu değişikliğin yangın güvenliği standartlarını düşürdüğü ve yaşanan facianın arka planında etkili olduğu iddiaları tartışılmaya başlandı.

Yönetmelikte yapılan değişiklik, itfaiyenin "önleme" görevini ortadan kaldırmış, sadece bina kullanılmaya başladıktan sonra denetim yapabilmesini öngörmüştü. Ancak bu denetimlerde bile itfaiyeye herhangi bir bağlayıcı yetki verilmemişti.

PROF. DR. ABDURRAHMAN KILIÇ'IN YILLAR ÖNCEKİ UYARISI

Yangın güvenliği alanında uzman olan Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç, 2012 yılında yapılan bu değişikliğe sert bir şekilde karşı çıkmış ve itfaiyenin yangın projelerini inceleme ve iskan kontrolü yapma yetkisinin kaldırılmasının tehlikelerine dikkat çekmişti. Yangın ve Güvenlik Dergisi’nin 170. sayısında kaleme aldığı makalede şu ifadeleri kullanmıştı:

“Yangın projelerinin incelemesini ve iskan kontrollerini ilçe belediyeleri yapacak. Önleme, kurtarma ve söndürme olmak üzere üç sacayağı üzerine kurulu olan itfaiyenin bundan sonra bir ayağı olmayacak. Daha doğrusu böyle bir kuruma artık itfaiye demek de doğru olmayacak. Belki Tulumbacılığa dönüş demek daha doğru olur.”

Kılıç, itfaiyenin proje inceleme yetkisinin kaldırılmasının müteahhitlerin lehine, vatandaşların ise aleyhine sonuçlar doğuracağını belirterek, bu durumun doğuracağı trajedilere dikkat çekmişti. Makalesinde ayrıca, Avrupa’da itfaiyenin yangın projelerini incelemediği tek ülkenin Türkiye olduğunu vurgulamıştı.

DENETİMSİZLİĞİN SONUÇLARI VE İNŞAAT LOBİSİNİN ETKİSİ

Prof. Dr. Kılıç, yapılan değişikliğin arkasında inşaat lobilerinin ve TOKİ’nin taşeronlarının baskısının bulunduğunu, düzenlemenin bürokrasiyi azaltma bahanesiyle hayata geçirildiğini ifade etmişti. Kılıç’ın şu sözleri dikkat çekmişti:

“Bürokrasiyi azaltmak düşüncesiyle, inşaat lobisi ve TOKİ’nin taşeronlarının baskısıyla yangın yönetmeliği değiştirildi. Sevinen inşaat müteahhidi, arada ezilen vatandaş olacak.”

Bugün, Kılıç’ın yıllar önce yaptığı bu uyarıların gerçekleştiği, 74 kişinin can verdiği trajediyle ortaya çıktı. Yangın güvenliğinin yetersizliği ve denetim eksiklikleri, hem yetkililer hem de kamuoyu için derin bir sorgulama konusu haline geldi.

SORUMLULUK VE İHMAL TARTIŞMALARI

Bolu’daki otel yangını, yangın güvenliği standartlarının ve yönetmelik değişikliklerinin neden olduğu ihmaller zincirini gözler önüne serdi. Denetim yetkisinin itfaiyeden alınarak belediyelere devredilmesi, projelerin yeterince incelenmemesine ve güvenlik standartlarının düşmesine yol açtı. Prof. Dr. Kılıç’ın yıllar önceki bu uyarıları, bugün herkesin dilinde aynı soruyu gündeme taşıyor: "Bürokrasi azaltılmaya çalışılırken, vatandaşın can güvenliği mi feda edildi?"