AB, yapay zeka yarışında vites yükseltti: 20 milyar dolarlık dev veri merkezleri kurulacak
113
Derleyen: SÜEDA İLKER
Avrupa Komisyonu, kıtada yapay zeka alanında büyük bir atılım yapmak amacıyla 20 milyar dolarlık fon ayırarak dört büyük "Yapay Zeka Gigafabrikası" inşa etmeyi planlıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in geçen ay duyurduğu bu projenin, AB’nin dijital dönüşüm hedefleri doğrultusunda önemli bir adım olması bekleniyor.
213
Ancak bu merkezlerin hayata geçirilmesi, çip tedariki, uygun yerlerin belirlenmesi ve yeterli enerji kaynaklarının sağlanması gibi ciddi zorluklarla karşı karşıya. Bruegel düşünce kuruluşundan Bertin Martens, "Böylesine büyük bir yapay zekâ tesisi kursak bile, burada eğitilecek modelleri nasıl değerlendireceğimiz belirsiz," diyerek projenin uygulanabilirliği konusunda soru işaretleri olduğunu dile getirdi.
313
YERLİ TEKNOLOJİ DEVLERİNE UMUT BAĞLANIYOR
Avrupa’nın yapay zekada güçlü bir oyuncu olabilmesi için yerli firmaların büyümesine ve bu merkezleri kullanmasına ihtiyaç var. Fransa merkezli, Nvidia destekli girişim Mistral gibi şirketlerin gelişerek Avrupa’nın kendi büyük dil modellerini üretmesi bekleniyor. Ancak Google, Amazon gibi büyük bulut hizmetleri sağlayıcılarına sahip olmaması ve ChatGPT gibi geniş müşteri tabanı olan girişimlerin eksikliği, bu yatırımın riskli bir girişim olabileceğini düşündürüyor.
413
AVRUPA’NIN STARGATE PROJESİNE CEVABI
Von der Leyen’in duyurduğu gigafabrika planı, Avrupa’nın rekabet gücünü artırmayı hedefleyen Draghi raporuna dayanıyor. 11 Şubat’ta Paris’te düzenlenen yapay zekâ zirvesinde açıklanan proje, ABD’nin 500 milyar dolarlık "Stargate" planına karşılık olarak geliştirilen "InvestAI" programının bir parçası.
513
Von der Leyen, "Bu ortaklık, sadece büyük şirketlerin değil, tüm bilim insanlarının ve firmaların en gelişmiş büyük dil modellerini geliştirmesine olanak tanıyacak," diyerek projenin kapsayıcı yapısına vurgu yaptı. Gigafabrikaların finansmanı için 20 milyar euroluk yeni bir fon oluşturulacak. Bu kaynak, mevcut AB programları ve üye devletlerden sağlanacak. Avrupa Yatırım Bankası da projeye destek verecek.
613
DEVASA YAPAY ZEKA MERKEZLERİ GELİYOR
Von der Leyen, her bir yapay zeka gigafabrikasının 100 bin "son teknoloji" çipe sahip olacağını açıkladı. Bu rakam, şu anda Almanya’da inşa edilmekte olan ve AB’nin en büyük süper bilgisayarı olan Jupiter projesinden dört kat daha büyük bir kapasite anlamına geliyor.
713
Ancak ABD merkezli Meta'nın Louisiana'da inşa ettiği 1.3 milyon GPU'luk devasa veri merkezi ve 1.5 gigavat enerji gereksinimi düşünüldüğünde, Avrupa’nın projelerinin hâlâ geride olduğu yorumları yapılıyor.
CBRE veri merkezi danışmanı Kevin Restivo, gigafabrikaların Avrupa’daki özel projelerle benzer sorunlarla karşılaşacağını belirtiyor. "Gigafabrikalar için yeterli Nvidia çipi bulmak zor olacak ve gerekli enerji kaynaklarını sağlamak büyük bir mücadele gerektirecek," dedi.
813
ÇİP TEDARİKİNDE ENGELLER VAR MI?
ABD hükümeti, eski Başkan Joe Biden döneminde aldığı kararlarla, yapay zek çiplerinin Avrupa'nın birçok ülkesine ihracatını sınırlandırmıştı. Yeni Trump yönetiminin bu politikayı sürdürüp sürdürmeyeceği belirsizliğini koruyor. Restivo, "Bu çipleri elde etmek ve büyük projeler üretmek tamamen imkânsız değil, ancak kısa vadede gerçekleşmesi pek olası görünmüyor," yorumunda bulundu.
913
Öte yandan, Çin yapay zeka modeli Deepseek’in başarısı, daha az hesaplama gücüyle de rekabetçi yapay zeka modelleri geliştirmenin mümkün olduğunu gösterdi. Bu durum, Avrupa’nın altyapı yatırımları yerine doğrudan uygulamalara yönelmesi gerektiği yönünde tartışmalara yol açtı.
1013
ÖNCEKİ TEKNOLOJİ DESTEKLERİ BAŞARIYA ULAŞTI MI?
Avrupa’nın teknoloji altyapısını geliştirmeye yönelik önceki büyük ölçekli girişimi 2023 Çip Yasası, kıtada en son teknolojiye sahip çip üretim tesisleri kurma hedefinde başarısız olmuştu. Avrupa’nın küresel çip üretimindeki payını %20’ye çıkarma hedefi tutturulamazken, otomotiv çip üretimine yönelik bazı yatırımlar sağlanabilmişti.
Şimdi ise Avrupa Komisyonu, gigafabrika planına ek olarak 12 bilimsel süper bilgisayar merkezini yapay zeka fabrikalarına dönüştürmeyi planlıyor.
1113
AVRUPA’DA YAPAY ZEKA ALTYAPISI GELİŞİYOR
Finlandiya'nın LUMI süper bilgisayarının yöneticisi Kimmo Koski, bu yeni yapay zeka gigafabrikalarının mevcut süper bilgisayarlardan farkının henüz netleşmediğini belirtiyor. "Anladığım kadarıyla bu endüstriyel kullanımı daha ileri taşımakla ilgili. Bu Avrupa için bir yenilik ve tabii ki memnuniyetle karşılanacak bir gelişme," dedi.
1213
Koski, süper bilgisayarların halihazırda iklim modelleme gibi bilimsel çalışmaların yanı sıra makine öğrenimi projelerinde de kullanıldığını belirtti. Finlandiyalı yapay zekâ girişimi Silo AI, LUMI süper bilgisayarından yararlanarak büyük dil modelleri geliştirmiş ve geçtiğimiz yıl Temmuz ayında ABD'li çip üreticisi AMD tarafından 665 milyon dolara satın alınmıştı.
1313
Yeni süper bilgisayar projelerinin Avrupa’daki çip üreticileri için de fırsatlar yaratabileceği belirtiliyor. Almanya merkezli Infineon ve Fransız ST Microelectronics gibi firmaların yanı sıra, Fransa’nın SiPearl ve Hollanda’nın AxeleraAI gibi girişimleri de potansiyel faydalanıcılar arasında gösteriliyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.