Rengarenk ama ölüm saçıyor: Havai Fişeğin tehlikeleri saymakla bitmedi

6 Ağustos'ta "Journal of Exposure Science & Environmental Epidemiology" dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, geçen yıl 4 Temmuz Bağımsızlık Günü kutlamaları kapsamında Manhattan'daki East River üzerinde yaklaşık 60 bin havai fişeğin patlatılması, kutlamalardan bir ay önce Kanada'da meydana gelen ve dumanları ABD'nin birçok kentine kadar ulaşan büyük orman yangınlarından daha fazla hava kirliliğine neden oldu.

Bölgenin su kaynaklarından numune alan araştırma ekibi, su örneklerinde havai fişeklere canlı renk vermek için kullanılan kurşun, nikel ve antimon gibi metallerin seviyelerinde iki kat artış yaşandığını tespit etti. Araştırma ekibi, daha önce fare ve insan dokusu kullanarak yapılan deneyleri hatırlatarak akciğerlerin bu tür emisyonlara maruz bırakılmasının hücrelere zarar verebilen ve hatta onları öldürebilen oksidasyona neden olabileceği uyarısında bulundu.

GIDA ZİNCİRİNE VARAN KİRLİLİK

Konuyla ilgili soruları yanıtlayan Bursa Uludağ Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Efsun Dindar, havai fişeklerde bulunan ağır metallerin yarattığı kirliliğin insanlar, diğer canlılar hatta toprakta görünmeyen küçük mikroorganizmalar için bile risk oluşturduğunu belirterek, "Havai fişeklerin içinde baryum, stronsiyum, potasyum nitrat ve kükürt gibi kimyasallar bulunur ve bu maddeler toksik olabilir, üstelik çevrede birikerek zararlı etkiler yaratabilir. Su veya rüzgar aracılığıyla kimyasallar geniş alanlara yayılabilir ve mesela yağmur suyu kimyasalları nehirlere taşıyabilir, rüzgar ise partikülleri atmosferde uzun mesafelere taşıyabilir. Bu yayılma, daha geniş alanlarda toprak ve su kirliliğine yol açabilir, tarım arazileri ve su kaynakları kirlenebilir, bu da gıda zincirine olumsuz etkiler yaratabilir." dedi.

"Hayvanlar arasında ise özellikle kuşların risk altında olduğunu vurgulayan Dindar, "Maalesef kuşların ölümlerine sebep olabiliyor ya da korkan, panikleyen hayvanlar farkında olmadan bir yerlere çarpıyorlar, o şekilde kaçarken de can kaybı söz konusu olabiliyor." şeklinde konuştu.

ORMAN YANGINLARINA NEDEN OLABİLİR

Dindar, havai fişeklerden küçük kıvılcımlar halinde aşağıya düşen parçaların orman yangınlarına davetiye çıkardığını söyleyerek havai fişeklerin düzgün patlatılamadığı, istenilen yüksekliğe çıkamadığı durumlarda da ağaçların, evlerin ve elektrik tellerinin tutuşarak yangınlara neden olabileceğine dikkati çekti.